Në zgjedhjet e fundit federale në Kanada u vu re një ndarje e dukshme brezash: votuesit e rinj, të shqetësuar për papërballueshmërinë e strehimit, kriminalitetin dhe koston e jetesës, u rreshtuan përkrah Partisë Konservatore.
Ndërkohë që Mark Carney po vendoset në rolin e kryeministrit të ri të Kanadasë, ai nuk do të përballet vetëm me Presidentin e SHBA-së, Donald Trump, por edhe me përçarjet e thella të brendshme në vendin e tij. Një prej sfidave më të mëdha është pikërisht ndarja brezash, ku të rinjtë – të zhgënjyer nga gjendja ekonomike dhe politikat aktuale – po i japin mbështetje gjithnjë e më shumë Konservatorëve. Kjo shënon një përmbysje të madhe në krahasim me vitin 2015, kur të rinjtë dolën masivisht në votime dhe ndihmuan Justin Trudeau-n të ngjitej në pushtet.
“Në këto zgjedhje, votuesit mbi moshën 60 vjeç përbënin një komponent të rëndësishëm të suksesit të Liberalëve”, tha për BBC-në anketuesi David Coletto nga Abacus Data.
Ndërkohë, të rinjtë kanadezë – sidomos meshkujt – u bashkuan rreth Partisë Konservatore. Një prej tyre është Connor, 28 vjeç, nga Toronto, i cili i tha BBC-së se u tërhoq nga kjo forcë politike për shkak të fokusit të saj te çështjet e strehimit dhe kostos së jetesës. Ai shtoi se është lodhur nga “të njëjtat politika liberale për 10 vitet e fundit”.
Një tjetër votuese, një grua 29-vjeçare nga Montreali, e cila kërkoi të mbetej anonime, tha se është thellësisht e zhgënjyer nga mungesa e rritjes ekonomike në vend. “Fitimi im është me gjashtë shifra, por nuk ndiej që paratë më mjaftojnë – kjo më duket shqetësuese”, deklaroi ajo për BBC-në.
Sipas një sondazhi të realizuar nga Nanos më 25 prill, përpara zgjedhjeve, Konservatorët kishin mbështetje prej 44% ndërmjet votuesve të moshës 18 deri në 34 vjeç, përkundër vetëm 31.2% të Liberalëve. Çështjet që shqetësonin votuesit varionin sipas moshës: Carney zhvilloi një fushatë të fortë kundër Trump-it, ndërsa lideri konservator Pierre Poilievre u përqendrua në çështjet e përballueshmërisë dhe në atë që ai e quajti “premtimi i thyer kanadez”.
Sondazhet e Abacus Data treguan se vetëm 18% e të rinjve të moshës 18–29 vjeç e shihnin Trump-in si shqetësim serioz. Ndërkohë, kjo përqindje rritej në 45% tek votuesit mbi 60 vjeç – një tregues i dallimeve të mëdha ndërmjet brezave për çështjet prioritare.
Sipas Coletto-s, një sfidë e madhe për Carney-n dhe Liberalët do të jetë rikthimi i besimit të votuesve të rinj, të cilët ndihen realisht të zhgënjyer dhe të frustruar.
Në zgjedhjet e së hënës, Liberalët arritën të fitonin më shumë se një duzinë vendesh në atë që u konsiderua si një rikthim historik, por Konservatorët gjithashtu siguruan fitore të konsiderueshme – të mjaftueshme për të penguar formimin e një qeverie shumice nga Liberalët. Ata fituan 169 vende – tre më pak se sa i nevojiteshin për shumicë – dhe siguruan 43% të votës popullore. Konservatorët morën 144 vende, 25 më shumë se në zgjedhjet e vitit 2021, dhe 41% të votës popullore.
Ndërkohë, partitë më të vogla, si Partia e Re Demokratike (PRD) me prirje të majta, pësuan humbje të mëdha, ndërsa shumë votues u orientuan drejt dy partive kryesore. Platforma e Carney-t përfshinte plane për përballueshmërinë e jetesës, përfshirë ndërtimin e 500,000 shtëpive në vit dhe një ulje të vogël të tatimit mbi të ardhurat për disa kategori qytetarësh.
Laura Stephenson, dekane e departamentit të shkencave politike në Universitetin Perëndimor, theksoi se platformat e të dy partive nuk ndryshonin shumë në thelb për sa i përket çështjeve të kostos së jetesës. “Bëhet fjalë më tepër për ndryshime në shkallë, sesa për qasje tërësisht të ndryshme,” tha ajo.
Në fjalimin e fitores, Carney përcolli një mesazh uniteti, duke vlerësuar votuesit që mbështetën edhe forca të tjera politike.
“Mesazhi im për çdo kanadez është ky: pavarësisht se ku jetoni, çfarë gjuhe flisni apo si keni votuar, unë do të përpiqem gjithmonë të përfaqësoj të gjithë ata që e quajnë Kanadanë shtëpi,” u shpreh ai.
Carney do të përballet gjithashtu me një Perëndim kanadez të trazuar, ku ndjenja e përjashtimit nga qendra e pushtetit në Ottawa është e përhapur. Këto tensione dolën në pah menjëherë pas zgjedhjeve. Në një postim për të uruar Carney-n, kryeministrja e Albertës, Danielle Smith, tha se vizioni i Poilievre “frymëzoi miliona”, ndërsa Liberalët kishin “demonizuar dhe poshtëruar” provincën e saj të pasur me burime nafte. Ajo i bëri thirrje Carney-t të rindërtojë marrëdhëniet me Albertën jo përmes retorikës, por përmes veprave të prekshme.
Pa shumicë parlamentare, Carney do të detyrohet të bashkëpunojë me liderët e tjerë të partive për të miratuar ligje. Liberalët mund të përpiqen të fitojnë mbështetjen e NDP-së dhe ndoshta edhe të Konservatorëve për çështje të veçanta, gjë që mund t’i ndihmojë të shndërrojnë këtë pakicë të fortë në një shumicë funksionale.
Ndërtimi i një qeverie efektive dhe trajtimi i ndarjeve demografike dhe rajonale janë ndër sfidat kryesore që e presin kryeministrin e ri.
Burimi: BBC