Monsinjor Luigj Bumçi, kryetar i delegacionit shqiptar në Konferencën e Paqes në Versajë më 1920, i dërgoi një letër kryesisë së Këshillit të Ministrave të Shqipërisë, më 15 qershor 1920. Në këtë dokument të rëndësishëm, ai denoncon ashpër memorandum-in e 9 dhjetorit 1919, i cili ishte nënshkruar nga përfaqësuesit e Shteteve të Bashkuara, Francës dhe Britanisë së Madhe.
Monsinjor Bumçi e cilëson këtë memorandum si të dëmshëm për Shqipërinë, megjithëse jo aq të rrezikshëm sa Traktati i fshehtë i Londrës i vitit 1915. Ky dokument, sipas tij, i jep Italisë kontrollin mbi qytetin e Vlorës dhe një zonë të ngushtë përreth, të konsideruar të mjaftueshme për qëllimet ekonomike dhe ushtarake italiane. Po ashtu, parashikon aneksimin e sanxhakut të Gjirokastrës nga Greqia dhe e lë fatin e sanxhakut të Korçës në diskutim, pa një vendim përfundimtar. Memorandumi gjithashtu njeh të drejta ekonomike dhe tregtare për Jugosllavinë në veri të lumit Shkumbin, përfshirë ndërtimin e hekurudhave. Për më tepër, ai i jep Italisë mandatin për administrimin e Shqipërisë, duke kufizuar megjithatë pushtimin ushtarak në dy vjet dhe ndalimin e kolonizimit apo shfrytëzimit ekonomik të vendit.
Dokumenti i Monsinjor Bumçit zbardh sfidat e rënda me të cilat përballej Shqipëria pas Luftës së Parë Botërore, ndërsa fuqitë e mëdha ndanin interesat e tyre gjeopolitike mbi territorin shqiptar. Kjo letër përfaqëson një përpjekje të guximshme për të mbrojtur sovranitetin dhe integritetin territorial të Shqipërisë dhe për të kundërshtuar planet që rrezikonin ekzistencën e shtetit të ri shqiptar.
Burimi i dokumentit:
AQSH, Fondi 149, dosja I-2233, f. 1-9.