Shtetet e Bashkuara duket se po shqyrtojnë një kthesë të rëndësishme në qasjen e tyre ndaj luftës në Ukrainë. Sipas raportimeve të publikuara nga The Telegraph, administrata e Donald Trump është e gatshme të njohë kontrollin rus mbi Krimenë, në kuadër të një marrëveshjeje të mundshme për t’i dhënë fund konfliktit.
Burimet mediatike bëjnë të ditur se presidenti amerikan ka ndërmend të dërgojë në Moskë emisarin special Steve Witkoff dhe dhëndrin e tij, Jared Kushner, për t’ia paraqitur propozimin presidentit rus Vladimir Putin. Kjo nismë shihet si përpjekja më direkte e Uashingtonit për të negociuar një armëpushim që do të ndryshonte hartën e rajonit.
Çfarë parashikon oferta?
Propozimi përfshin njohjen e sovranitetit rus mbi Krimenë dhe rajonet e tjera të kontrolluara nga Moska që prej vitit 2014 dhe veçanërisht pas pushtimit të vitit 2022. Në këmbim, SHBA synon të sigurojë një marrëveshje të gjerë paqeje, e cila sipas raporteve, do t’i jepte fund luftimeve në terren.
Megjithatë, kjo lëvizje ka ngjallur shqetësime serioze tek aleatët evropianë të Ukrainës. Sipas një burimi të cituar nga Telegraph, “po bëhet gjithnjë e më e qartë se amerikanët nuk janë të interesuar për qëndrimin e evropianëve.” Të njëjtat burime thonë se Uashingtoni po e shtyn planin përpara pavarësisht kundërshtimeve nga vendet të cilat e kanë mbështetur Kievin që në ditët e para të pushtimit.
Reagimet dhe dilemat
Njohja e territoreve të aneksuara nga Rusia do të përbënte një precedent të rrezikshëm në të drejtën ndërkombëtare, pasi do të legjitimonte ndryshimet e kufijve përmes forcës. Për vendet e Evropës Lindore, një veprim i tillë do të dërgonte një sinjal të rrezikshëm për sigurinë rajonale.
Ukraina, nga ana e saj, vazhdon të deklarojë se nuk do të pranojë asnjë formulë që legjitimon humbjen e territorit. Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky ka përsëritur në disa raste se çdo marrëveshje paqeje duhet të përfshijë tërheqjen e plotë të trupave ruse.
Trump synon një marrëveshje të shpejtë
Kthimi i Donald Trump në Shtëpinë e Bardhë ka sjellë pritshmëri për një qasje më agresive në negociatat për paqe. Që prej fushatës, ai ka deklaruar se mund ta “mbyllë luftën brenda 24 orëve”, duke sugjeruar se është i gatshëm të bëjë lëshime që administratat e mëparshme i kanë konsideruar të papranueshme.
Dërgimi i Witkoff dhe Kushner në Moskë shihet si hapi i parë konkret drejt një marrëveshjeje që, sipas kritikëve, mund të favorizojë Rusinë dhe të minojë parimet e sovranitetit territorial.
Një paqe me kosto?
Ndërsa SHBA duket e gatshme të avancojë planin e saj, ekspertë të çështjeve ndërkombëtare paralajmërojnë se një marrëveshje e tillë mund të sjellë më shumë pasiguri sesa stabilitet. Nëse territori i pushtuar legjitimohet me marrëveshje ndërkombëtare, frika është se kjo mund të inkurajojë agresione të ngjashme në të ardhmen.
Për momentin, mbetet e paqartë nëse Moska do të pranojë ofertën dhe si do ta gjykojnë aleatët perëndimorë këtë ndryshim të linjës amerikane. Ajo që dihet me siguri është se bisedimet, sapo të nisin, mund të ndryshojnë rrjedhën e konfliktit dhe të krijojnë një realitet të ri gjeopolitik në Europë.