Nga Gentiana Kone
(Në kujtim të Doktor Kadri Kërçikut dhe gjyshit tim Hamdi Kërçikut)
Bie shi në Tiranë.
Ballkoni i shtëpisë së xha Kadriut noton mbi pemë limonash e mandarinash me një manjolë të vetme mes tyre si vajzë pleqërie. Në të majtë një qiparis më kujton të drejtoj paksa supet e mia që vitet e ikjes mbartin.
Në të djathtë, midis pallatit që im gjysh ngriti për bijat e tij dhe xhamisë së Kokonozve, një selvi mundohet të matet me minaren si filigramë pranë saj. Degët që dikur binin mbi çatinë e xhamisë i kanë prerë teksa simotrat e tyre prekin persianet e gjelbërta të pallatit të gjyshit. Ato degë e kanë parë Ditën e vogël kur me të atin shenjin dha për ndërtimin e këtij të fundit.
Zhurmërimat nga Pazari i Ri vinë shtruar, pa u ngutur, me qetësinë që veç vendalinjt e kanë virtyt. Sa herë fitimtarët një mënxyrë të re u hidhnin me zhurmërimë fjalëpërhapse, ata, me durimin që Rigllata e 3 lumenjt e tjerë të Tiranës kanë, formulën e shumënjohur thonin “Çfar’ me bo, duhet me duru!” E kështu e shtynin edhe disa muaj derimë mënxyrën e re të rradhës.
Oborri i vjetër i Kërçikve ndodhet disa porta më tej, aty ku rrugica lakohet, pranë shtëpisë së Dyshnikëve. Mbi mure zgjaten degë rënduar nga limona e mandarina, fasha të ngrohta të një dielli që po shuhet pa kthim, mbi qytetin ku muret e hershme të qerpiçit bardhëlojnë mes grisë rrethuese që urrejtjen mbart thellë në beton.
Tërmeti i fundit nuk ka lënë asnjë plasaritje në muret e shtëpisë së xha Kadriut, doktorit që mbahet mend nga pacientët e tij tironas veç të tjerash edhe për këshillat e tipit “Doni me ul kolesterolin, hani kos socialist!”
Me të zbritur nga malet, fitimtarët e hodhën së pari në burgun mbushur me intelektualë të tjerë tironas të shkolluar në Universitetet e Vienës, Parisit e Romës, për ta liruar vetëm kur epidemia e malarjes dhe tifos kositi një numër të pashënuar viktimash në gjithë vendin.
Si një yll fatmirë ai sa jetoi u kujdes jo veç për të tijët por edhe për tre mbesat, bijat e të vëllait, i cili rrugën e arratisë mori për të mos u kthyer kurrë më.
Tridhjet vjet që s’kam hyrë në shtëpinë e tij!
Shkallët e mermerta të frrume nga koha dhe vdekjet e parakohshme i ngjis me hap të lehtuar fëmije. Lulet e bimët në poçeritë vjeneze janë ato të parat, veç më të rritura, dera e xhamtë e studios gjithashtu. Në të djathtë biblioteka ku librat e mjekësisë flasin në shumë gjuhë të botës, busti i Hipokratit, disa skelete anatomike dhe Gëtja në bronz. Në të majtë mbi sixhaden persiane kolltukët me velur të kuq presin heshtazi ardhjen e pacientëve. Mbi tavolinën e rrumbullt pushon një vazo kristali njëqindvjeçare. Skrivania me gjithë takëmet e një kohe ka mbetur po ajo, e arrtë, e lëmuar, me këmbë të gdhëndura mjeshtërisht.
“Erdhe zemna e xhajës?” ndigjoj zërin e tij. Shoh sytë e Ditës të ndrijnë nga loti i mallit për të atin, lot që s’derdhet kurrë e në sy rrin. Ulem pranë dritares që mbi kopsht sheh e i kundroj të dy tek flasin qetshëm me zërat gati përqafuar. “Letra…e njoha kaligrafinë…është shnosh e mirë, Zot, falemnerit!”
Për kë flasin?
E di, por nuk bëzaj. Hija e tim gjyshi sillet ndër dhoma, një kartolinë me lulen Gentianë dërguar nga Graz-i, pak rreshta nga dora e tij bashkë me një fotokopje të një letre times shkruar për të.
“Ruajini letrat e gocës t’i ketë kujtim kur të rritet e ta dijë sa më ka gëzu me fjalët e saj të mençme.”
Mama ngrihet e shkon në dhomën tjetër ku zonja e shtëpisë, e bukur perri, prehet në shtrat, me shenjat e para të lëngatës që shpejt do ta marrë.
“Po ti shpirt i xhajës, që në vend të flesh rritesh si kallm përnatë, çfarë ke mësu n’shkollë?”
Nis e rrëfej e fjalët rrjedhin si uji, të lumtura.
Më ndigjon për nji kohë që më duket pafund teksa më kundron me sytë xhixhëllues të Kërçikve.
“Eja tani Gentush, mos e lodh mo xha Kadriun me historitë e tuja!” kumbon zëri i Ditës.
Përqafohen e urojnë shëndet të mirë derimë javën e ardhshme kur do takohemi sërish, me shpresë të Zotit.