Hafiz Ali Kraja ishte nji ndĂ«r personalitetet e larta qĂ« mori pjesĂ« nĂ« atĂ« ceremoni, ku edhe mbajti nji fjalim historik pĂ«r mikun e tij tĂ« çmuem, At’ Gjergj FishtĂ«n.
Mbi gjithë çka ishte, Padër Gjergji ishte edhe figura përbashkuese e qytetit të Shkodrës, bashkë me mikun e tij të shtrenjtë, Hafiz Ali Krajën.
Asht e njohun nĂ« ShkodĂ«r, historia e miqĂ«sisĂ« sĂ« tyne. Asht e njohun gjtihashtu edhe historia e Kshnellave dhe Vitit tĂ« Ri, kur Atâ Gjergj Fishta i shtrinte dritat e festave nga kisha, pĂ«r tâi lidhur me XhaminĂ«.
Kur ndërroi jetë, Padër Gjergji, në varrimin e tij, morën pjesë personalitete të Shkodrës, e gjithë Shqipënisë.
Patër Gjergji u varros me nderime të nalta, më 31 dhjetor të vitit 1940, ndërsa Hafiz Ali Kraja ishte nji ndër personalitetet e nalta që mori pjesë në atë ceremoni, dhe aty, mbajti nji fjalim historik për mikun e tij të çmuem.
Hafiz Ali Kraja ishte një ndër intelektualët e famshëm mysliman nga qyteti i Shkodrës.
Fjalimi i tij nĂ« ceremoninĂ« e varrimit tĂ« klerikut tĂ« shquar, At’ Gjergj Fishta, asht nji ndĂ«r fjalimet ma tĂ« bukura tĂ« mbajtuna nĂ« raste tĂ« tilla.
Fjalimi
âPoet kombĂ«tar, Pater Gjergj!
Kur nji orator, tue dasht me folĂ« mbi veprat tueja, rrin shtang, hutohet, pse janĂ« shumĂ«, janĂ« tĂ« mĂ«dhaja edhe tĂ« madhnueshme, aq sa asht e vĂ«shtirĂ« me caktue se pĂ«r tĂ« cilĂ«n duhet tĂ« flitetâŠ
ShkrimtarĂ«t e ardhshĂ«m tĂ« historisĂ« shqiptare jetĂ«n politike tanden do ta gjykojnĂ« nĂ« bazĂ« tĂ« âLahutĂ«s sĂ« MalcisĂ«â, kryevepra jote monumentale.
TĂ« jesh i bindun, o Poet i Madh se shqyptari me âLahutĂ«n e MalcisĂ«â ka pĂ«r tĂ« qenĂ« gjithmonĂ« kryenaltĂ« siç janĂ« helenĂ«t me IliadĂ«n e persjanĂ«t me Shahnamen, mbasi Ti, me atĂ« vepĂ«r tĂ« naltĂ« i ke njoftue botĂ«s sĂ« qytetnueme psihikĂ«n e karakteristikat ma tĂ« ndieshmet e popullit shqiptarâŠ
Me ty, PatĂ«r Gjergj, kombi shqyptar mburret, naltĂ«sohet edhe madhĂ«nohet para popujve tĂ« tjerĂ«, prandaj sot krejt populli shqiptar tĂ« pĂ«rulet, djelmnia intelektuale vajton humbjen Tande e me lot ndĂ«r faqe tĂ« pĂ«rcjell me mallĂ«njim e dhimbje nĂ« jetĂ«n e pasosmeâŠâ
Jo shumë vite më vonë, regjimi komunist do të lëshohej pa mëshirë, për të asgjësuar mendjet e ndritura të kombit tonë. Fishta kishte ndërruar jetë e ishte në varr në fundin e kishës së françeskanëve, por për regjimin komunist, emri dhe vepra e tij ishin shqetësim i madh për regjimin.
At Zef Pllumi e ka pĂ«rshkruar dhunĂ«n e pashembullt tĂ« komunistĂ«ve mbi varrin e Atâ Gjergj FishtĂ«s, nĂ« revistĂ«n âHylli i dritĂ«sâ nĂ« vitin 1996.
âNji vorr pĂ«r AtĂ« Gjergj FishtĂ«nâ
Dukej sikur nĂ« luftĂ«n e madhe tĂ« popujve mĂ«ndje çoroditun Fishta po binte fli. Vorri ishte aty, nĂ« fund tĂ« kishĂ«s. Heshtje e mallĂ«ngjim. A thue se bota kje pĂ«rmbysĂ« me tĂ«rbim. FurishĂ«m hynĂ« ushtarĂ«t e 1944-trĂ«s me hyllin e kuq nĂ« ballĂ«. Ata shpallĂ«n se kishin shembĂ« botĂ«n e vjetĂ«r dhe do tĂ« ndĂ«rtonin âbotĂ«n e reâ: âInternacionale do tĂ« jetĂ« bota e re!â.
Para tyne u duk sikur kombit tonĂ« iu pĂ«rvdorĂ«n tĂ« gjithĂ« hyjt e diejt e vet. Nga vorri nĂ« fund tĂ« kishĂ«s u hoqĂ«n nĂ« fillim kunorat me lule. Kryeqi dullije u zhgul. Mbet vetĂ«m nji rrasĂ« e bardhĂ« e ftohtĂ« mermeri, pa emen e pa kombsi. âBota e reâ qĂ« kishte ardhĂ« nuk kje botĂ« shqiptare; kjo e huej, sdihej e kujĂ«. Nji botĂ« me inade e maraze, pa din e pa iman, pa fe e pa atdhe, pa nderĂ« e pa liri, pa gĂ«zime as dĂ«shirĂ« , pa shpresa pĂ«r tĂ« ardhmen. KĂ«shtu u ngrysĂ«n vitet e gjatĂ« mbi atĂ« vorr, ku prehej poeti: nĂ« nji robni qĂ« vetĂ«m armiku e dĂ«shiron.
Në vitin 1967, kishat e xhamijat u shembën në tokë, bashkë me to Atdheu e njeriu. Herojt e kombit u quejtën spijuen e tradhëtarë. Hienat e kuqe, në tërbim e sipër iu suellën varrit në fund të kishës e dhunuen e shkatërruen.
Simbas nji dishmitari okuar, eshtnat e të vorruemit i nxuerën gjithë inad e i hodhën në Drin. Partia kishte vendosë që Kishën Françeskane ta kthejë në kino-teatër, ndoshta nga friga se nga fundi i Kishës mund të ngjallej nji za, kje shkak i veprimit të shëmtuem. Por ai çast i turpshëm për mbarë kombin dhe racën shqiptare ishte pregatitë kaherë: fillonte që te programet e para shkollore të pushtetit të ri. Vazhdonte me urdhën partiak, në fillim në surdinë te mbledhjet e plenumet e shkrimtarëve e gjuhëtarëve ndër rrethe të mbyllura, deri që shpërthente haptë me korin e neveritshëm të shkrimtarëve, kritikëve e historianëve të realizmit socialist, që u vunë në garë mes vedit se cili po hjedh gurë e baltë më shumë mbi poetin.
I mbetun pa vorr, Fishta vazhdoi me jetue i strukun nĂ« kujtesĂ«n e legjendĂ«n e kombit, bashkĂ« me herojt e epopesĂ« sĂ« tij. Me gjasĂ« lexuesit e tij nuk dinin kurrgja mbi fatin e trupit e tâeshtnave , dinin se kishte dikund njĂ« vorr, ku Poeti pushonte nĂ« paqe , ndoshta as nuk u jepnin randĂ«si tĂ« mbetunave tĂ« tij. NdĂ«rkaq nĂ« heshtje nĂ«n za, recitonin me ngulm kangĂ«t e âLahutĂ«s sĂ« Malcisâ, ky ishte njĂ« veprim konspirativ antishtetnor, antisocialit, antitiranik, antiservil qĂ« dĂ«nohej sĂ« paku me 10 vjet burg.
*đđđđđÌ đđđ “đ»đŠđđđ đ đ·đđđĄđÌđ ”, đđ đđąđĄđđ đŽđĄ đđđ đđđđąđđ